Op de foto op bladzijde 54 van het boek Een omgekeerde borstrok van Nel van Duijn – deze week verscheen de tweede druk – zien we de 'voedseldroppings in de duinen aan de rand van het dorp' na de bevrijding, nu tachtig jaar geleden. De foto zal vele Katwijkers tot de verbeelding spreken, maar waar is hij genomen?
De mensen die naar de vliegtuigen zwaaien staan op een hoge duin. Onder aan die duin zijn de achtererven van een rij huizen te zien. Aan het eind van die huizenrij staan een tweetal huizen met een tussenstuk (twee-onder-een-kapwoningen) in een nogal scherpe hoek. De achterkant is donker, terwijl de huizen in de rij in het licht staan. Dat betekent dat we wellicht naar het zuiden kijken. Er zijn een aantal hoeken in het dorp die voor de plek van het gebeuren in aanmerking komen:
1. het einde van de Varkevisserstraat met de hoek Drieplassenweg, maar daar is aan het einde van de oorlog niet zo'n hoge duin want de huizen erachter, in onder andere de Tijmstraat, stonden er volgens het kadaster al in 1935. De hoek is daar ook niet zo scherp als op de foto. Valt dus af.
2. het einde van de Parklaan met de hoek Laan van Nieuw-Zuid. Daar heb je wel een scherpe hoek, maar de huizen op de Parklaan stonden daar pas in 1952. Valt dus ook af.
3. de huizen in de straat die we Duinoord noemen en dan de kant die vanwege de kleur van de dakpannen wordt aangeduid als 'de Groene Pannen'. De achterkant van die huizen is naar het zuidoosten gericht en direct daarachter is een hoge duin waarachter sinds 1922 de Leidsche Buitenschool gevestigd is, waar destijds kinderen met tbc in de openlucht les kregen. De duin en het bos erachter noemen we tegenwoordig het De Ridderpark. De twee-onder-een-kapwoningen staan aan de Nieuwe Duinweg en zijn volgens het kadaster uit 1933. Dat klopt. Maar bij de huizen op Duinoord staat dat ze in 1950 gebouwd zijn. Dat moet een vergissing zijn, want ze staan er al als de droppings plaatsvinden. Het kan niet anders of dit is de plek van de foto.*
Een bevestiging vinden we op de website katwijkinoorlog.nl: 'De Britse voedseldroppingsoperatie ging onder de codenaam "Manna", genoemd naar het Bijbelse manna wat uit de hemel kwam vallen. Rond 1 uur,** op 29 april 1945 was boven Katwijk het motorgeronk van 59 Avro Lancasters te horen, die vanuit Engeland kwamen aanvliegen. De vliegtuigen dropten op Flugplatz Katwijk*** zo'n 119,3 ton aan voedselpakketten, waaronder meel om het bekende Zweedse wittebrood mee te bakken en eierpoeder voor het maken van een omelet. De zakken met meel werden naar de Leidse meelfabriek De Sleutels gebracht om vanuit daar verdeeld te worden. Met grote vreugde gingen de mensen naar het vliegkamp toe om hier het voedsel in ontvangst te nemen, en uiteraard om naar het geweldige schouwspel te kijken. De crews van de vliegtuigen dropten niet alleen de pakketten die ze meegenomen hadden, maar gooiden ook pakjes sigaretten en snoepgoed naar beneden, wanneer zij zeer laag over de mensen scheerden. (...)
De bevolking op de grond was uitzinnig van vreugde en stond uitbundig te zwaaien naar de overvliegende bommenwerpers. In Katwijk aan Zee had een grote menigte zich verzameld op het hoge duin bij de ingang van het Ridderbos. De toestellen leken zo laag over te komen dat men ze bijna kon aanraken. (...)'
* Volgens de moeder van Arina Oudshoorn heette dit gedeelte toen Parklaan. Dat was tot 1957. Dit kan ermee te maken hebben dat het kadaster het jaartal 1950 geeft als bouwjaar terwijl de huizen er al eerder stonden.
**Dit tijdstip is een bevestiging van het feit dat de foto naar het zuiden toe genomen is.
***De Geallieerden spraken met de Duitsers de plaatsen af waar
het voedsel afgeworpen zou worden. Flugplatz Katwijk was vliegveld Valkenburg, maar sommige pakketten zwaaiden af en kwamen in de duinen terecht.
Met dank aan Niek van der Plas die mij op de website attent maakte.
***
Een omgekeerde borstrok van Nel van Duijn is verkrijgbaar bij:
• boekhandel Het Baken, Secr. Varkevisserstraat 37 te Katwijk aan Zee (ook online te bestellen)
• de VVV in de Zwaaikom aan de Prins Hendrikkade te Katwijk aan Zee
• de Readshop, Anjelierenstraat 3-5 in Rijnsburg
• het Katwijks Museum, Voorstraat 46 te Katwijk aan Zee
• Primera, Visserijkade 2 (Digros) en Hoornesplein 57 te Katwijk
• Primera, Kopermolen 7 te Leiden
• boekhandel De Kler, De Kempenaerstraat 39b in Oegstgeest en Breestraat 161 in Leiden
Geen opmerkingen:
Een reactie posten