Wandelen in je hoofd (2) – de Coast to Coast Walk

De Coast to Coast Walk is een langeafstandswandelpad dat dwars door Engeland loopt, van St. Bees Head aan de Ierse Zee naar Robin Hood's Bay aan de Noordzee. Alfred Wainwright (17 januari 1907 - 20 januari 1991) schreef er ooit, in 1972 een praktisch reisgidsje over. De tocht voert door drie natuurgebieden, drie nationale parken: het Lake District, de Yorkshire Dales en de North York Moors. Je kan dat in twee weken lopen, maar het advies van Wainwright is er een paar dagen langer over te doen, zodat je af en toe ook even stil kan staan om van het uitzicht te genieten. (Want wandelen en kijken tegelijk, dat gaat niet. In Memoirs of a Fellwanderer zegt de schrijver: 'Watch where you're putting your feet. Do this and you will not have an accident.') De Coast to Coast Walk staat hoog op mijn lijstje van langeafstandspaden die ik nog wil doen.

Het bijzondere aan het reisgidsje is dat het helemaal handgeschreven is, voorzien van pentekeningen, en dat het ook zo is uitgegeven. Er komt geen drukletter in voor, zelfs niet in het colofon. Het reisgidsje heb ik nog niet zo lang. Het fotoboek dat er later door Derry Brabbs bij is gemaakt, heb ik al wel een tijdje. Ik ben er onlangs weer in begonnen te lezen. Met de foto's erbij beleef je de tocht dan alvast in je hoofd. Dat is een waar genoegen. Dat ik het originele reisgidsje erbij heb aangeschaft, is omdat ik ook die tekeningetjes en al dat handgeschrevene wel eens wilde zien. Ook dat is een groot genoegen.

A Coast to Coast Walk is er een uit een lange reeks. Wainwright begon die reeks met het Lake District. Hij deelde het gebied in in zeven delen, waarvan evenzovele reisgidsjes verschenen, tegenwoordig verkrijgbaar in een mooie box. (Ik schrijf steeds reisgidsje(s) omdat ze van een handig zakformaat zijn.) Alleen dat Lake District kostte de schrijver-tekenaar al dertien jaar van zijn leven. Hij begon op 9 november 1952. Niet meteen met de bedoeling het ook uit te geven. Dat idee moest nog rijpen. En ging met vallen en opstaan. Zoals toen hij na 100 bladzijden geschreven hebben (hij was inmiddels acht maanden verder!) omdat de bladspiegel hem niet beviel – het was toch mooier als de regels uitgevuld waren* – weer helemaal opnieuw begon, met schrijven en tekenen. Alles met een pennetje met Oost-Indische inkt. Een bladzijde per dag, per avond eigenlijk (als hij terug was van zijn werk als boekhouder bij de gemeente of een tocht door de natuur). In totaal schreef Wainwright 59 boeken, waarvan 40 reisgidsen. Over een werkzaam leven gesproken.

Alfred Wainwright – 'AW' voor de Britten – is een instituut. Er is een prachtige documentaire over hem gemaakt door de BBC, een absolute aanrader, te zien op YouTube.

De film eindigt bij een meertje boven op Haystacks (1958 ft). Het is Wainwrights meest favoriete plek in de Lakelands, met uitzicht over Lake Buttermere. In A Pictorial Guide to the Lakeland Fells. Volume 7 The Western Fells schrijft hij: 'for beauty, variety and interesting detail, for sheer fascination and unique individuality, the summit area of Haystacks is supreme. This is in fact the best fell top of all – a place of great charm and fairyland attractiveness.' Overeenkomstig zijn laatste wens werd hier na zijn overlijden in 1991 zijn as uitgestrooid. In het slothoofdstuk van Memoirs of a Fellwanderer merkt hij daarover op: 'This book is not a personal lament for the end of fellwalking and the end of active life, but a thanksgiving for the countless blessings that have been mine in the last eighty years. All I ask for, at the end, is a last long resting place by the side of Innominate Tarn, on Haystacks, where the water gently laps the gravelly shore and the heather blooms and Pillar and Gable keep unfailing watch. A quiet place, a lonely place, I shall go to it, for the last time, and be carried: someone who knew me in life will take me and empty me out of a little box and leave me there alone. And if you, dear reader, should get a bit of grit in your boot as you are crossing Haystacks in the years to come, please treat it with respect. It might be me.'

* Waarbij hij geen woord afbrak. Hoe kun je al schrijvend zo vooruitkijken?!

In de grotemensenstoel

Opa was naar de kapper geweest. Toen hij thuiskwam was zijn kleinzoon op visite. Zijn moeder klaagde dat hij vreselijk lang haar had en dat hij ook nodig naar de kapper moest. Maar bij de kinderkapper kon hij pas op 5 december terecht. Zou opa even bellen voor een afspraak bij zijn kapper? Ja, dat was goed, met opa wilde hij wel naar de nieuwe kapper. Opa gaat meteen bellen. 'Je kan om twee uur terecht.'

We komen aan bij de kapper. De kapper schuift de kinderstoel naar voren en wijst... 'Of wil je in de grote stoel?' Een resolute knik met het hoofd. Bij de kinderkapper moet ik altijd al in de kinderstoel. Nu wil ik in de grotemensenstoel. Net als opa. Die kan het hele tafereel mooi volgen via de spiegel.

De boomhut

De boomhut, met een vogelhuisje.

Mijn kleinzoon vraagt maar steeds: 'Opa, ga jij een boomhut met mij maken?' Ik zou dat heel graag doen, jongen, maar dan moeten we wel een boom hebben. In de tuin hebben we geen bomen die een hut zouden kunnen dragen, en buiten de tuin zou ik in de omgeving van waar wij wonen niet zomaar een boom weten die we daarvoor mogen gebruiken, met het gevaar dat wanneer zo'n openbare boomhut dan klaar is, een ander hem inpikt. Al het werk voor niets.

Maar het snijdt door je ziel, dat 'Opa, zullen we een boomhut maken?'

Het snijdt door je ziel, als je denkt aan de tijd waarin je zelf die leeftijd had en er overal ruimte was om hutten te bouwen, iedere dag opnieuw, zoveel je maar wilde, van sloophout, en je gewoon kon fikkie stoken op strand. Een tijd voorgoed voorbij. 

Op een ochtend waren we in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Het ligt er vol met takken, kreupelhout. En bij de Action, weer een heel andere omgeving, kun je ijsstokjes krijgen waaraan geen ijsjes zitten, heel veel in een pakje. Als je de ronde uiteinden eraf knipt, worden het net planken. Ze zijn niet zwaar. Opa gaat voor jou een boomhut maken, Ronin, voorlopig maar in miniatuur. En als-ie af is, laat je je eigen fantasie er maar op los. Want die heb je. En dat is het mooiste wat er is. En mochten we ooit nog eens in de gelukkige omstandigheid komen een echte boomhut te maken, dan hebben we hier alvast een voorbeeld.

Aan het begin van de avond van de dag dat we 's ochtends naar de Amsterdamse Waterleidingduinen geweest waren om een stronk, was-ie af, de boomhut.

Het hek kan open...

...en weer dicht.