Het raadsel van de gevelsteen in de Maarsmansteeg (Slopen in 1578 (1) en (2)) is opgelost. Van Piet de Baar ontving ik de volgende, alles verduidelijkende reactie (doorgestuurd via Els Koeneman), die ik hier in zijn geheel weergeef:
'Van oudsher liep er achter het Stadhuis een steeg, zoals nu nog de Dwarskoornbrugsteeg bestaat. Die steeg heette soms Torensteeg (omdat hij onder de Stadhuistoren liep) of soms Kloksteeg (vanwege de klok(ken) van het Stadhuis). In 1578 kregen de twee eigenaars van de panden in de Maarsmansteeg aan weerszijden van de uitmonding van de steeg toestemming van burgemeesteren om de poort met een deur af te sluiten, omdat er inderdaad in de poort allerlei zaken plaatsvonden die eigenlijk het daglicht niet konden velen. Aangezien dat gedoe ook achter het Stadhuis of zelfs onder de Stadhuistoren plaatsvond, en die toren in januari 1573 in brand gevlogen was, waardoor het hele bovenste gedeelte in de as gelegd werd, zal het vermijden van het risico op bijvoorbeeld brandstichting ook wel meegespeeld hebben. Van een doorloop werd het een doodlopende steeg, alleen toegankelijk vanaf de Koornbrugsteeg en uiteindelijk daar ook afgesloten met een hek, waarvan alleen de belanghebbenden sleutels hadden.
Er werd een muur gebouwd midden in de poort, mede ter verbetering van de afscheiding van de terreinen van de stad en de winkeliers in de Maarsmansteeg. In 1647 werd toestemming gegeven de muur te verhogen en op 19 oktober 1654 verwierf de noordelijke buur, Jan de Buff, zijn deel van de poort in eigendom. Rond die tijd zal ook de zuidelijke buur zijn deel van de poort wel gekocht hebben, maar daarover werd in het Leidse archief geen informatie gevonden. De gemeenschappelijke deur kon niet blijven en dus kwamen er twee deuren, die toegang gaven tot de respectievelijke achtererven van die winkeliers.
Zo is het gebleven, tot na de verwoestende Stadhuisbrand van 1929, toen de winkels maar ternauwernood gered konden worden. In het kader van de herbouwplannen is er buitengewoon veel gesteggel geweest over de poort, maar uiteindelijk is de situatie bestendigd. Er werd alleen een nieuwe muur gebouwd, plus twee nieuwe deuren in de Maarsmansteeg met daarboven een stuk muur, waarin de originele steen uit 1578 herplaatst werd.
In 1578 was het een soort toestemming onder voorwaarden. De buren mochten de poort afsluiten, maar als burgemeesteren om welke reden dan ook ooit spijt zouden krijgen van hun generositeit, konden ze hun toestemming herroepen en dan waren de buren verplicht de poort weer open te maken, dus de deur weg te breken. Nu de gemeente geen eigenaar meer van de grond van de poort is, is het natuurlijk een loos recht geworden, maar puur omwille van de herinnering (oudheidswaarde) is de steen herplaatst.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten