Godevry Lighthouse – South West Coast Path (69)

Godevry Lighthouse op 19 juni 2008.

Op een eilandje in de baai van St Ives staat Godevry Lighthouse. De vuurtoren is goed te zien. Ook vanaf Porthminster Beach. Daar hebben Julia en Leslie Stephen een zomerhuis. Ieder jaar reizen ze met hun acht kinderen van Londen naar Talland House in St Ives. Een van die acht kinderen is de latere schrijfster Virginia Woolf. Ze is er alle zomers. Tot ze dertien wordt. Dan overlijdt haar moeder en wordt het huis verkocht.

Talland House in 1894.

Virginia en zus Vanessa spelen een spelletje cricket.

Het huis hebben we niet gezien. De dag dat we erlangs zouden komen, regent het pijpenstelen. Daarom nemen we voor het laatste stuk naar St Ives de trein. De vuurtoren hebben we wel gezien, toen het nog droog was, een dag eerder. Net als Woolf, die er alle zomers op uitkijkt. Later schrijft zij haar roman To the lighthouse, over de familie Ramsay en hun acht kinderen die een zomerhuis huren op het eiland Skye op de Hebriden. Dat is een stuk noordelijker dan waar Woolf vroeger haar vakanties doorbracht. Toch is er één ding dat herinnert aan haar jeugd. Dat is de vuurtoren in het verhaal, waarvoor Godevry Lighthouse model staat.

De familie Stephen bij Talland House in 1894.

Nog even terug naar Talland House, dat we niet gezien hebben. Op 11 september 2022 werd daar een plaquette onthuld door de Virginia Woolf Society of Great Britain, die herinnert aan de twaalf zomers met het uitzicht op de vuurtoren.

Zennor – The Tinners Arms – South West Coast Path (68)

Zenner ligt vooral heel landelijk te wezen. Een dorp met weilanden waarin koeien grazen. Een dorp waarin folkloristische verhalen goed gedijen. Als wij er aankomen, en dat is vanaf Rosmorva, het huis op het klif, nog een hele wandeling door de weilanden, is het avond en is de kerk al dicht.

We bezoeken The Tinners Arms, een oude dorpspub, met lange lage tafels en losse kussens op de banken en aan het eind van de lage ruimte een openhaard.

Zennor – de zeemeermin – South West Coast Path (67)

Nog even terug naar Zennor, van een aantal berichten geleden: South West Coast Path (49).

Zennor is Cornish voor Senara, de naam van de plaatselijke heilige. De parochiekerk, St Senara's Church, uit 1150 is naar haar genoemd. De naam Senara op haar beurt komt van de legendarisch Bretonse prinses Asenora, die van Ierland naar Bretagne reisde in de tijd dat het Keltische christendom zich over Cornwall verspreidde.

Met de kerk is de legende van de Mermaid of Zennor verbonden. De legende vertelt het verhaal van een mysterieuze vrouw die af en toe de kerk bezoekt. Ze valt op door haar mooie stem. Ze raakt verliefd op een jongeman, Matthew Trewhella, die bekendstaat als de beste zanger van de parochie. Op een dag volgt hij haar naar huis en daarna wordt geen van beiden meer gezien. De dorpelingen vragen zich af wat er met de twee gebeurd is, totdat op een zondag een schip op ongeveer een mijl van Pendour Cove voor anker gaat. Kort daarna verschijnt er een zeemeermin die de kapitein vraagt het anker op te halen omdat een van de vloeien (driehoekige zijbladen) op de deur van haar huis rust en ze haar kinderen niet meer kan bereiken. De matrozen halen het anker op en vertrekken gauw, in de overtuiging dat de zeemeermin een slecht voorteken is. Als de dorpelingen hiervan horen, komen ze tot de conclusie dat de zeemeermin dezelfde dame is die hun kerk al zo lang bezoekt en dat ze Matthew Trewhella heeft verleid om bij haar te komen wonen.

Dit is een van de vele versies die er van dit volksverhaal circuleren, bijeengeraapt van Wikipedia. Op de vroegere website van de St Senara's Church was ooit misschien nog wel de mooiste versie te vinden, mooi vooral ook door de gebruikte belettering die aan de middeleeuwen doet denken.

De versie van het verhaal van de website van St Senara's Church.
Klik op het plaatje voor een vergroting.

In de kerk staat ook een bank waarin in het zijpaneel een zeemeermin is uitgesneden. Ze houdt een spiegel in haar hand. De uitsnede is meer dan 500 jaar oud. Sommigen denken dat de legende van na de uitsnede dateert, maar het kan ook heel goed dat ze van voor die tijd is en dat ze diende om het verhaal te onthouden als waarschuwing tegen de verleiding van schoonheid. Het beeldhouwwerk heeft de legende waarschijnlijk versterkt en bijgedragen aan de populariteit ervan.

Van de folkloreverteller William Bottrell (1816-1881) bestaat een langere versie van het verhaal. Hij tekende het op toen hij in 1873 Zennor bezocht. Ik kwam het tegen in Treasures of Cornwall, een bundel verhalen en gedichten van schrijvers die allemaal iets met Cornwall hebben.

Hartland Point – South West Coast Path (66)

Hartland Point Lighthouse, gebouwd in 1874 door Sir James Douglass,
als baken voor de schepen die het Kanaal van Bristol binnenvaren.

Van Westward Ho! dachten we dat het al aardig naar het westen lag, maar er is een punt dat nog veel verder die kant op ligt: Hartland Point. Vlak voordat je er aankomt, bij de vuurtoren, is er nog een tentje waar je koffie, thee en andere versnaperingen kunt krijgen, maar dan houdt het op. Bij het tentje eigenlijk al. Want je moet er contant betalen, pinnen gaat niet meer. Dit is zo ver van de bewoonde wereld dat al het digitale contact opgehouden is te bestaan.

De vuurtoren wat dichterbij. De rechte strook in de verte is het eiland Lundy.

In vroegere reisbrochures werd Hartland Point wel omschreven als het punt dat het verst verwijderd was van de spoorwegen: 'furthest from the railways'. De spoorwegstations zullen bedoeld zijn. Met het station van Bude op 14 mijl en dat van Bideford op 16 mijl afstand.

Hier ben je echt ver weg. Er zijn nog wel meer plekken die ver van de bewoonde wereld zijn, zoals Crackington Haven, waar we zo'n fijn onderkomen hadden, met heerlijk avondeten ook, maar daar kom ik nog over te spreken.

Terug naar Hartland Point. Daarvandaan moet je nog een flink stuk naar het zuiden lopen om bij het enige hotel in de buurt te komen, het Hartland Quay Hotel, gebouwd op een uitloper in zee. Als je daarvandaan de volgende dag verder loopt, moet je wel een lunchpakket mee, anders haal het niet.

Vroeger had Hartland Quay een haventje, maar de kades zijn weggeslagen. Er zijn veel schepen vergaan en het ligt er vol met scheepswrakken. Het straatje dat er tussen de gebouwen loopt heeft als decor gediend in talloze speelfilms. Je leest en ziet er alles over op de site van het hotel. En als je daar rondloopt is het ook wel een beetje alsof je in een film terechtgekomen bent.

Westward Ho! – South West Coast Path (65)

De wegwijzers van het South West Coast Path zijn hier in het voetpad verwerkt.

Het is een beetje een vreemde plaatsnaam, genoemd naar een boek van Charles Kingsley (1819-1875): Westward Ho! Te vertalen als: 'Naar het westen!' Het boek verscheen in 1855, de plaats werd tien jaar later gesticht, in 1865. Het is de enige plaats met een uitroepteken in de naam. Maar met het boek, de inhoud ervan, heeft ze niets te maken.

Greysands Beach.

Wel met de plek. Die ligt nogal naar het westen. Nog niet zo ver als Hartland Point, maar wel ver weg ten opzichte van alles wat zich ten oosten ervan bevindt. Zoals het plaatsje Appledore waar je doorheen komt.

Na Appledore ga je, via een omweg over het strand, een open vlakte over, van golfterreinen die zich uitstrekken over het Northam Burrows Country Park, en duinen die reiken tot Greysands Beach. Heel weids allemaal. Er grazen schapen en daartussen wordt dan een balletje geslagen. Wij vonden er weer een voor onze verzameling!

De golfterreinen met Appledore in de verte.

Vanuit de duinen en golfterreinen loop je vervolgens zo Westward Ho! binnen. Je merkt gelijk dat het niet heel oud is hier, een nog jonge nederzetting, zoals IJmuiden dat is voor Nederland, al zijn de huizen hier wel in wat vrolijker kleuren geschilderd, tussen verder vooral weer lelijke nieuwbouw. Alles wat een moderne badplaats is en waar je liever niet wil wezen. Maar we moeten er wel doorheen.

Straat in Westward Ho!

En... hebben er na lang zoeken, heel lekker gegeten. Dat moet gezegd. Bij County Cousins. Iets wat we nog nooit gezien hadden, of moet je zeggen: meegemaakt hadden? Nee, geproefd natuurlijk. Een zogenaamde carvery. Dat is een buffet van aardappelen, groenten, vlees of vegetarisch, en een toetje toe.

Dat laatste was nog een heel ritueel voordat het op tafel stond. Om ons te kunnen laten kiezen, werden alle taarten, bavarois en plumpuddingen uit een vitrine op een karretje gehesen. Dat werd naar onze tafel gereden, en nadat we iets uitgekozen hadden, werden al die taarten, bavarois en plumpuddingen weer teruggereden en in de vitrine gezet. Zo ging dat iedere keer opnieuw, voor iedere tafel met gasten die aan hun toetje toe waren. In het midden van de zaak stond de baas, die het allemaal in de gaten hield en dirigeerde, heel erg jaren vijftig. Je krijgt het er allemaal gratis en voor niks bij in Engeland, dit theater, of je nou een pub binnenstapt uit de dertiende eeuw of zo'n carvery uit het midden van de vorige eeuw. Een beetje nog de sfeer van het oude hotel Savoy in Katwijk, of hotel Riche, of de Orion voor mijn part. Hoewel County Cousins toch pas sinds 1986 bestaat, lezen we op hun website. Alles wat goed is, blijft hier natuurlijk wat langer bestaan. Je zou er zo weer gaan eten. In Westward Ho!

*In zijn boek Westward Ho! beschrijft Kingsley Appledore als een 'little white fishing village', maar daar is weinig van over.

Kleur – South West Coast Path (64)

Het zijn niet dezelfde huizen als op de foto van de blog over Hallsands. Maar ze staan er wel in de buurt. Zijn het de huizen als je Torcross binnenkomt? Camera en telefoon gooien alle foto's door elkaar in de computer, dus daar vind je geen oplossing. Misschien zijn die huizen in Hallsands toch wat minder kleurig? Ik kan ook naar de ramen kijken, waar die zitten, of Torcross binnenwandelen via Google Maps. Gelijk beet!

Tor Church Road op Google Maps.

Nog een raadsel opgelost, in 'Een omgekeerde borstrok' – vandaag precies 80 jaar geleden

Op de foto op bladzijde 54 van het boek Een omgekeerde borstrok van Nel van Duijn – deze week verscheen de tweede druk – zien we de 'voedseldroppings in de duinen aan de rand van het dorp' na de bevrijding, nu tachtig jaar geleden. De foto zal vele Katwijkers tot de verbeelding spreken, maar waar is hij genomen?

De mensen die naar de vliegtuigen zwaaien staan op een hoge duin. Onder aan die duin zijn de achtererven van een rij huizen te zien. Aan het eind van die huizenrij staan een tweetal huizen met een tussenstuk (twee-onder-een-kapwoningen) in een nogal scherpe hoek. De achterkant is donker, terwijl de huizen in de rij in het licht staan. Dat betekent dat we wellicht naar het zuiden kijken. Er zijn een aantal hoeken in het dorp die voor de plek van het gebeuren in aanmerking komen:

1. het einde van de Varkevisserstraat met de hoek Drieplassenweg, maar daar is aan het einde van de oorlog niet zo'n hoge duin, want de huizen erachter, in onder andere de Tijmstraat, stonden er volgens het kadaster al in 1935. De hoek is daar ook niet zo scherp als op de foto. Valt dus af.

2. het einde van de Parklaan met de hoek Laan van Nieuw-Zuid. Daar heb je wel een scherpe hoek, maar de huizen aan de Parklaan stonden daar pas in 1952. Valt dus ook af.

3. de huizen in de straat die we Duinoord noemen en dan de kant die vanwege de kleur van de dakpannen wordt aangeduid als 'de Groene Pannen'. De achterkant van die huizen is naar het zuidoosten gericht en direct daarachter is een hoge duin waarachter sinds 1922 de Leidsche Buitenschool gevestigd is, waar destijds kinderen met tbc in de openlucht les kregen. De duin en het bos erachter noemen we tegenwoordig het De Ridderpark. De twee-onder-een-kapwoningen staan aan de Nieuwe Duinweg en zijn volgens het kadaster uit 1933. Dat klopt. Maar bij de huizen op Duinoord staat dat ze in 1950 gebouwd zijn. Dat moet een vergissing zijn, want ze staan er al als de droppings plaatsvinden. Het kan niet anders of dit is de plek van de foto.*

Een bevestiging vinden we op de website katwijkinoorlog.nl: 'De Britse voedseldroppingsoperatie ging onder de codenaam "Manna", genoemd naar het Bijbelse manna wat uit de hemel kwam vallen. Rond 1 uur,** op 29 april 1945 was boven Katwijk het motorgeronk van 59 Avro Lancasters te horen, die vanuit Engeland kwamen aanvliegen. De vliegtuigen dropten op Flugplatz Katwijk*** zo'n 119,3 ton aan voedselpakketten, waaronder meel om het bekende Zweedse wittebrood mee te bakken en eierpoeder voor het maken van een omelet. De zakken met meel werden naar de Leidse meelfabriek De Sleutels gebracht om vanuit daar verdeeld te worden. Met grote vreugde gingen de mensen naar het vliegkamp toe om hier het voedsel in ontvangst te nemen, en uiteraard om naar het geweldige schouwspel te kijken. De crews van de vliegtuigen dropten niet alleen de pakketten die ze meegenomen hadden, maar gooiden ook pakjes sigaretten en snoepgoed naar beneden, wanneer zij zeer laag over de mensen scheerden. (...)
    De bevolking op de grond was uitzinnig van vreugde en stond uitbundig te zwaaien naar de overvliegende bommenwerpers. In Katwijk aan Zee had een grote menigte zich verzameld op het hoge duin bij de ingang van het Ridderbos. De toestellen leken zo laag over te komen dat men ze bijna kon aanraken. (...)'

* Volgens de moeder van Arina Oudshoorn heette dit gedeelte toen Parklaan. Dat was tot 1957. Dit kan ermee te maken hebben dat het kadaster het jaartal 1950 geeft als bouwjaar terwijl de huizen er al eerder stonden.
**Dit tijdstip is een bevestiging van het feit dat de foto naar het zuiden toe genomen is.
***De Geallieerden spraken met de Duitsers de plaatsen af waar het voedsel afgeworpen zou worden. Flugplatz Katwijk was vliegveld Valkenburg, maar sommige pakketten zwaaiden af en kwamen in de duinen terecht.

Met dank aan Niek van der Plas die mij op de website attent maakte.

***

Een omgekeerde borstrok van Nel van Duijn is verkrijgbaar bij:

• boekhandel Het Baken, Secr. Varkevisserstraat 37 te Katwijk aan Zee (ook online te bestellen)
• de VVV in de Zwaaikom aan de Prins Hendrikkade te Katwijk aan Zee
• de Katwijkse Apotheek, Princestraat 3 in Katwijk aan Zee
• de Readshop, Anjelierenstraat 3-5 in Rijnsburg
• het Katwijks Museum, Voorstraat 46 te Katwijk aan Zee
• Primera, Visserijkade 2 (Digros) en Hoornesplein 57 te Katwijk
• Primera, Kopermolen 7 te Leiden
• boekhandel De Kler, De Kempenaerstraat 39b in Oegstgeest en Breestraat 161 in Leiden

Een raadsel opgelost, in 'Een omgekeerde borstrok'

'Wie de middelste collega is, weet ik niet meer' staat er onder de foto op bladzijde 57 van Een omgekeerde borstrok van Nel van Duijn. Dat heeft maar twee weken geduurd. Want vanochtend was er nieuws en weten we wie het is. Haar dochter meldde zich bij boekhandel Het Baken: 'De vrouw in het midden is mijn moeder, Corrie Varkevisser.' Zij was getrouwd met de fotograaf Jaap van Duyn. En het kan niet anders of hij is ook de maker van de foto. Alleen een fotograaf lukt het om mensen zo ongedwongen te laten poseren.

De foto, uit 1956, is genomen op het strand voor Hotel Noordzee. Daar woonden Jaap en Corrie toen tijdelijk, in afwachting van hun nieuwe woning met winkel. Die zou in de Princestraat komen. De meeste huizen zijn daar na de oorlog gebouwd en de fotozaak op nummer 22-C dateert volgens het kadaster uit 1957.

En als dan ook nog de burgemeester langskomt...

Burgemeester Cornelis Visser ontvangt het eerste exemplaar.

...is het helemaal een feest!

Dit was allemaal gisteren, bij het begin van de lente.

Het boek Een omgekeerde borstrok van Nel van Duijn is verkrijgbaar bij:

• boekhandel Het Baken, Secr. Varkevisserstraat 37 te Katwijk aan Zee (ook online te bestellen)
• de VVV in de Zwaaikom aan de Prins Hendrikkade te Katwijk aan Zee
• de Katwijkse Apotheek, Princestraat 3 in Katwijk aan Zee
• de Readshop, Anjelierenstraat 3-5 in Rijnsburg
• het Katwijks Museum, Voorstraat 46 te Katwijk aan Zee
• Primera, Visserijkade 2 (Digros) en Hoornesplein 57 te Katwijk
• Primera, Kopermolen 7 te Leiden
• boekhandel De Kler, De Kempenaerstraat 39b in Oegstgeest en Breestraat 161 in Leiden

Een omgekeerde borstrok – nu verkrijgbaar!

Vandaag verschijnt bij De Zeepers: Een omgekeerde borstrok. Herinneringen van een Katwijkse, geschreven door Nel van Duijn.

***

Samenvatting

Als Nel van Duijn wordt geboren, wacht haar een lang en afwisselend leven. Ze maakt onder meer de Tweede Wereldoorlog mee en krijgt te maken met honger en andere ontberingen. Maar er zijn ook vele leuke gebeurtenissen. Bijvoorbeeld op haar werk in het Zeehospitium en in Hotel Noordzee, maar ook bij de zangvereniging waar ze in haar vrije tijd zingt. Samen met haar man krijgt ze twee kinderen: een zoon en een dochter. Pas op 88-jarige leeftijd besluit ze het allemaal op te schrijven. Het resultaat is een indringend verslag dat niet alleen een fantastisch tijdsbeeld geeft, maar ook een inkijkje in hoe het dagelijks leven in de afgelopen negentig jaar verliep in het – toch wel – bijzondere dorp Katwijk aan Zee.

De verhalen worden afgewisseld met kinderversjes uit die tijd. Achter in het boek zijn foto's opgenomen die verwijzen naar gebeurtenissen in de tekst. Bert van der Meij tekende het omslag.

***

Dit boek is een levensverhaal en ooggetuigenverslag ineen. Het is heel open en authentiek geschreven en daardoor verrassend en leuk om te lezen. Over de mensen van vroeger. Dat je een dubbeltje in de gasmeter moest gooien om 's avonds nog even te kunnen lezen. Of hoe je als kind de Tweede Wereldoorlog in Katwijk beleefde, ruim 80 jaar geleden. Toen ineens de Duitsers door de Varkevisserstraat marcheerden. En alle tijd daarna...

***

Deze unieke uitgave is nu verkrijgbaar bij:

• boekhandel Het Baken, Secr. Varkevisserstraat 37 te Katwijk aan Zee (ook online te bestellen)
• de VVV in de Zwaaikom aan de Prins Hendrikkade te Katwijk aan Zee
• de Katwijkse Apotheek, Princestraat 3 in Katwijk aan Zee
• de Readshop, Anjelierenstraat 3-5 in Rijnsburg
• het Katwijks Museum, Voorstraat 46 te Katwijk aan Zee
• Primera, Visserijkade 2 (Digros) en Hoornesplein 57 te Katwijk
• Primera, Kopermolen 7 te Leiden
• boekhandel De Kler, De Kempenaerstraat 39b in Oegstgeest en Breestraat 161 in Leiden

...zijn er ook nog televisieopnames

...voor RTV Katwijk. Komt in mei op de buis.

En terwijl de persen draaien...

...om het boek op tijd in de winkel te hebben

– vrijdag is het zover –...

(wordt vervolgd)

Vanaf vrijdag 21 maart is het boek verkrijgbaar in de volgende winkels:

• boekhandel Het Baken, Secr. Varkevisserstraat 37 te Katwijk aan Zee (nu al online te reserveren)

• de VVV in de Zwaaikom aan de Prins Hendrikkade te Katwijk aan Zee
• de Readshop, Anjelierenstraat 3-5 in Rijnsburg
• het Katwijks Museum, Voorstraat 46 te Katwijk aan Zee
• Primera, Visserijkade 2 (Digros) en Hoornesplein 57 te Katwijk
• Primera, Kopermolen 7 te Leiden
• boekhandel De Kler, De Kempenaerstraat 39b in Oegstgeest en Breestraat 161 in Leiden

Een interview voor de krant

M'n moeders boek komt eraan. En dat betekent dat je geïnterviewd wordt voor de krant. Hier gebeurt dat door Adri van Beelen voor De Katwijksche Post. Die van volgende week.